Vào năm 79 sau Công nguyên, núi lửa Vesuve đã phun lên ở Ý. Toàn bộ thành phố Rompei đã bị chôn vùi dưới lớp phún xuất thạch dày tới 6 mét và giữ nguyên dạng như thế cho đến nay.
Khi các nhà khảo cổ khai quật, phún xuất thạch đã làm đông cứng tất cả trong tư thế đang có khi tai hoạ đổ xuống: mọi người đều ngạc nhiên và sửng sốt khi tìm thấy những bộ xương người mà xác thịt đã bị huỷ hoại, nhưng trong khi huỷ hoại, chúng đã để lại những lỗ trống trên lớp tro cứng.
Người ta dùng thạch cao đổ vào những lỗ trống ấy và khôi phục lại được hình dạng của các nạn nhân. Chẳng hạn một người mẹ đang ôm chặt đứa con trong vòng tay của mình, một người lính Rôma đang đứng thẳng tại trạm gác với đầy đủ vũ khí, anh ta đã trung thành với bổn phận cho tới giây phút cuối cùng. Một người đàn ông tay cầm gươm, chân đạp trên đống vàng, rải rác chung quanh là năm xác chết, có lẽ là những kẻ định cướp số vàng trên.
Đức Khôn Ngoan ân cần tìm đến với những ai mến chuộng mình để dẫn họ bước đi trên đường ngay nẻo chính. (Bài đọc 1: Kh 6,12-16)
Mọi người, dù đang sống hay đã qua đời, đều được gặp Đức Kitô trong ngày quang lâm vinh hiển của Ngài. (Bài đọc 2: 1Tx 4,13-18)
Mỗi người là một hữu thể tự do và tự có trách nhiệm với bản thân. Chính mình phải biết tận dụng những phương tiện Chúa đã ban để ngọn đèn đức tin và đức mến của mình không bao giờ được cạn dầu. (Bài Tin Mừng: Mt 25,1-13)
Khi ấy, Đức Giêsu kể cho các môn đệ nghe dụ ngôn này: “Nước Trời sẽ giống như chuyện mười trinh nữ cầm đèn ra đón chú rể. Trong mười cô đó, thì có năm cô dại và năm cô khôn. Quả vậy, các cô dại mang đèn mà không mang dầu theo. Còn những cô khôn thì vừa mang đèn vừa mang chai dầu theo. Vì chú rể đến chậm, nên các cô thiếp đi, rồi ngủ cả.
Nửa đêm, có tiếng la lên: "Chú rể kia rồi, ra đón đi!" Bấy giờ tất cả các trinh nữ ấy đều thức dậy, và sửa soạn đèn. Các cô dại nói với các cô khôn rằng: "Xin các chị cho chúng em chút dầu, vì đèn của chúng em tắt mất rồi!" Các cô khôn đáp: "Sợ không đủ cho chúng em và cho các chị đâu, các chị ra hàng mà mua lấy thì hơn."
Đang lúc các cô đi mua, thì chú rể tới, và những cô đã sẵn sàng được đi theo chú rể vào dự tiệc cưới. Rồi người ta đóng cửa lại. Sau cùng, mấy trinh nữ kia cũng đến gọi: "Thưa Ngài, thưa Ngài! mở cửa cho chúng tôi với!" Nhưng Người đáp: "Tôi bảo thật các cô, tôi không biết các cô là ai cả!"
Vậy anh em hãy canh thức, vì anh em không biết ngày nào, giờ nào.
Dụ ngôn mười cô trinh nữ được thuật lại dựa vào phong tục cưới hỏi của vùng Palestine. Trong nền văn hóa này, một cuộc hôn nhân tiến hành qua nhiều giai đoạn khác nhau. Nó bắt đầu với việc đính hôn (Mt 1,18). Vào thời điểm này, đôi bạn đã thành vợ chồng rồi, nhưng họ vẫn còn ở riêng biệt. Sau khi hai gia đình đã xếp đặt xong việc tài chánh, chàng rể sẽ đi đón dâu. Chỉ lúc đó lễ hội mới bắt đầu. Các trinh nữ trong dụ ngôn là thành phần của đám rước dâu, chờ đợi chàng rể đến.
Ở đây không đề cập đến cô dâu, không phải vì cô dâu không quan trọng, nhưng bởi vì trọng tâm của dụ ngôn là mức độ sẵn sàng của các trinh nữ chờ chàng rể đến.
Nhiều nét của dụ ngôn mang tính cánh chung. Điều dễ thấy nhất là bàn tiệc. Trong truyền thống Israel, bàn tiệc là biểu tượng của sự thành toàn cánh chung (Is 25,6), và Đức Giêsu sử dụng ẩn dụ tiệc cưới để dạy các bài học về ngày tận thế (Mt 22,1-12).
Nét cánh chung thứ hai là ý tưởng chờ đợi trong đêm tối đối với biến cố sắp xảy ra mà không biết chính xác khi nào nó xảy đến.
Sau hết, có một sự phân rẽ cuối cùng mà người ta không thể thay đổi được.
Đức Giêsu thuật lại dụ ngôn này, một dụ ngôn mô tả hoàn cảnh chung quanh của một đám cưới, nhưng Ngài đang dạy một bài học về ngày tận thế.
Không có sự khác nhau về tình trạng của các trinh nữ. Tất cả các cô đều đến với cây đèn trong tay, và tất cả đều thiếp ngủ đi vào ban đêm. Sự khác biệt ở trong sự chuẩn bị của họ. Một nửa trong số họ có đem theo chai dầu để phòng khi chàng rể đến chậm, còn nửa kia thì không. Đây là trách nhiệm của họ phải sẵn sàng trong mọi lúc.
Tình trạng tỉnh thức của họ được xác định bởi sự chuẩn bị của họ, chứ không phải bởi khả năng tỉnh táo không ngủ. Tất cả các cô đều ngủ thiếp đi, và không ai bị khiển trách vì đã làm như thế.
Đây không phải một dụ ngôn về lòng quảng đại, vì thế các cô có mang dầu đã từ chối chia sẻ dầu của họ với những cô kia thì được khen là khôn ngoan. Khía cạnh này cho thấy rằng: những gì được đòi hỏi để có thể đi vào bàn tiệc thì không thể vay mượn người khác được. Mỗi người phải thu được cho chính mình.
Số phận của các trinh nữ đến sau khi cửa đã đóng thật là cay nghiệt. Cửa đã đóng rồi, không còn mở cho họ vào nữa. Ta cần nhớ rằng, là một câu chuyện về thực tại cánh chung, dụ ngôn này thuật lại sự đi qua từ thời hiện tại cho đến thời cánh chung. Người ta có thể đi qua được ngưỡng cửa đó, hay là không. Các trinh nữ bị bỏ lại phía sau không phải là ngẫu nhiên, nhưng vì sự cẩu thả của họ. Sự cẩu thả và thiếu chuẩn bị này khiến cho mọi sự trở nên muộn màng.
Ở phần cuối, Đức Giêsu kết thúc dụ ngôn và hướng về các thính giả. Lời khuyên của Ngài thì đơn giản nhưng mạnh mẽ: Anh em hãy canh thức, vì anh em không biết ngày nào, giờ nào.
Vì chú rể đến chậm, nên các cô thiếp đi, rồi ngủ cả. Nửa đêm, có tiếng la lên: "Chú rể kia rồi, ra đón đi!" Bấy giờ tất cả các trinh nữ ấy đều thức dậy, và sửa soạn đèn.
Câu chuyện dẫn nhập cho thấy: khi núi lửa Vésuve phun trào, có một người mẹ đang ôm chặt đứa con trong vòng tay của mình; một người lính Rôma đang đứng thẳng tại trạm gác với đầy đủ vũ khí, anh ta đã trung thành với bổn phận cho tới giây phút cuối cùng; một người đàn ông tay cầm gươm, chân đạp trên đống vàng, rải rác chung quanh là năm xác chết, có lẽ là những kẻ định cướp số vàng trên.
Hình ảnh trên gợi lên trong chúng ta một niềm ước mong tốt đẹp: Mong rằng nếu như ngay giây phút này Chúa đến viếng thăm, chúng ta sẽ đang ở trong tư thế sẵn sàng, với đôi tay đang làm việc lành và một tâm hồn trong trắng, như năm cô trinh nữ khôn ngoan đang cầm đèn sáng đi đón chàng rể.
Chủ tế: Anh chị em thân mến,
Lời Chúa hôm nay nhắc nhở chúng ta là Chúa có thể đến với mỗi người vào lúc chúng ta không ngờ. Trong niềm hy vọng và tỉnh thức để sẵn sàng chờ đón ngày Chúa quang lâm, chúng ta cùng tha thiết dâng lên những lời nguyện xin.
1. Hội Thánh không ngừng mời gọi con cái mình sống tỉnh thức để chuẩn bị đón chờ cuộc gặp gỡ Đức Kitô trong ngày Chúa quang lâm. Chúng ta hiệp lời cầu xin Chúa cho mọi thành phần trong Hội Thánh biết sống trọn niềm tin của mình như ngọn đèn luôn cháy sáng, để sẵn sàng chuẩn bị cho cuộc gặp gỡ quan trọng với Chúa Kitô trong ngày sau hết.
2. Những ai tìm kiếm sự khôn ngoan sẽ gặp được nó. Chúng ta hiệp lời cầu xin Chúa cho các nhà lãnh đạo quốc gia được ơn khôn ngoan trong việc điều hành, để nhờ ơn Chúa soi dẫn, họ biết suy nghĩ và hành động theo ý Chúa.
3. Bí tích Thánh Thể là dầu nuôi dưỡng ngọn đèn Đức Tin Kitô giáo. Chúng ta hiệp lời cầu xin Chúa cho mọi tín hữu luôn biết chuẩn bị đời sống đức tin/ qua việc siêng năng tham dự bàn tiệc Lời Chúa và Thánh Thể để nhờ đó, họ trở nên ánh sáng đức tin hướng dẫn những ai đang mong tìm về nguồn ơn cứu độ.
4. Ðèn dầu của các cô khôn ngoan nhắc nhở chúng ta sống tỉnh thức. Chúng ta hiệp lời cầu xin Chúa cho cộng đoàn giáo xứ chúng ta luôn tỉnh thức đón chờ ngày Chúa đến, bằng việc chu toàn bổn phận hằng ngày, sống bác ái, yêu thương với hết thảy mọi người.
Chủ tế: Lạy Cha, cuộc sống hằng ngày của chúng con thường có quá nhiều thử thách gian nan, khiến chúng con dễ xao lãng bổn phận tỉnh thức. Như những cô trinh nữ khôn ngoan, xin cho ngọn đèn đức tin trong tâm hồn chúng con được mãi thắp sáng, để khi Chúa đến chúng con sẵn sàng ra nghênh đón Người trong bình an. Chúa hằng sống và hiển trị muôn đời.